Lèssicu e semàntica
4. Su significadu de sos faeddos
Sa parte de sa grammàtica chi istùdiat su significadu de sos faeddos est sa semàntica. B'at diferentes genias de raportos de significadu intre sos faeddos. Sunt s'antonimia, s'iperonimia, sa sinonimia, s'omonimia e sa polisemia.
S'
antonimia est s'opositzione de significados. Duos faeddos podent èssere: antònimos lessicales o antònimos grammaticales
Antònimos lessicales
Antònimos o contràrios
artu-bassu
Sos antònimos podent èssere:
- bipolares
biu-mortu
- graduàbiles
callentu-fritu
- contradditòrios
artu-no artu
- cunversos
comporare-bèndere
Antònimos grammaticales
educare diseducare
S'
iperonimia est s'incrusione de significados
cane-animale
Cane est s'ipònimu de animale e animale est s'iperònimu de cane
Sa
sinonimia est s'identidade de significados
àinu-molente
finas si est raru meda chi duos faeddos siant sinònimos perfetos. A su sòlitu unu de sos duos tenet un'usu prus limitadu o ispetzìficu
Unu casu de sinònimos presentes meda in Sardigna est su de:
Sos geosinònimos
est a nàrrere variedades regionales.
Pro nàrrere:
feu lègiu
porcabru sirbone
(unu prus usadu in sas variedades setentrionales s'àteru in cuddas meridionales)
S'
omonimia est cuddu fenòmenu chi faeddos tenent significadu diferente ma su matessi significante, est a nàrrere sa matessi forma.
Sos omònimos solent èssere omòfonos, cun sa matessi pronùntzia, e omògrafos, cun sa matessi grafia.
balla balla balla
pisca pisca
mìgia mìgia
Sa
polisemia est su fenòmenu chi b'at diferentes significados in su pròpiu faeddu.
Pee (pee de una persone, de un'animale, de una mesa)