Regione Autònoma de sa Sardigna

Limba e Logos de Sardigna


Limba > Lèssicu e semàntica

Lèssicu e semàntica

4. Su significadu de sos faeddos

Sa parte de sa grammàtica chi istùdiat su significadu de sos faeddos est sa semàntica. B'at diferentes genias de raportos de significadu intre sos faeddos. Sunt s'antonimia, s'iperonimia, sa sinonimia, s'omonimia e sa polisemia.
S'antonimia est s'opositzione de significados. Duos faeddos podent èssere: antònimos lessicales o antònimos grammaticales

Antònimos lessicales

Antònimos o contràrios

artu-bassu
Sos antònimos podent èssere:
  • bipolares
    biu-mortu
  • graduàbiles
    callentu-fritu
  • contradditòrios
    artu-no artu
  • cunversos
    comporare-bèndere

Antònimos grammaticales

educare diseducare

S'iperonimia est s'incrusione de significados
cane-animale
Cane est s'ipònimu de animale e animale est s'iperònimu de cane

Sa sinonimia est s'identidade de significados
àinu-molente
finas si est raru meda chi duos faeddos siant sinònimos perfetos. A su sòlitu unu de sos duos tenet un'usu prus limitadu o ispetzìficu

Unu casu de sinònimos presentes meda in Sardigna est su de:

Sos geosinònimos

est a nàrrere variedades regionales.
Pro nàrrere:
feu lègiu
porcabru sirbone
(unu prus usadu in sas variedades setentrionales s'àteru in cuddas meridionales)

S'omonimia est cuddu fenòmenu chi faeddos tenent significadu diferente ma su matessi significante, est a nàrrere sa matessi forma.
Sos omònimos solent èssere omòfonos, cun sa matessi pronùntzia, e omògrafos, cun sa matessi grafia.
balla balla balla
pisca pisca
mìgia mìgia
Sa polisemia est su fenòmenu chi b'at diferentes significados in su pròpiu faeddu.
Pee (pee de una persone, de un'animale, de una mesa)