Regione Autònoma de sa Sardigna

Limba e Logos de Sardigna


Limba > Morfologia

Morfologia

4. Su pronĂ¹mene

  1. Personale

    Su pronùmene personale est cudda parte de sa frase chi si ponet in parte de su nùmene.
    Sos pronùmenes personales podent èssere sugetu o cumplementu. Sos pronùmenes sugetu sunt:
    I singulare deo
    II singulare tue
    III singulare isse/u, issa
    I plurale nois
    II plurale bois
    III plurale issos, issas
    Sos pronùmenes cumplementu sunt:
      Formas àtonas Formas tònicas
    I singulare mi a mie; de, pro,... me(ne); cun megus
    II singulare ti a tie; de, pro,... te(ne); cun tegus
    III singulare li, lu, la, ddi, ddu, dda a, de, pro, ... issu/issa
    I plurale nos a, de, pro, ...nois
    II plurale bos a, de, pro,... bois
    III plurale lis, los, las, ddis, ddos, ddas a, de, pro, ... issos/issas
    Pro nàrrere:
    A mie mi praghet cussa pitzinna
    Ti l'apo giai naradu
    Su casu lu màndigo a de note/Su casu ddu màndigo a de note
    A bi la regalas cudda borseta?/A si dda regalas cudda borseta?
    Nos praghent sos Cordas et Cannas. E a bois a bos praghent?
    Lis ant fatu sos pabassinos pro sos Mortos/Ddis ant fatu sos pabassinos pro sos Mortos
    Est bènnidu cun megus
    In sardu bi sunt puru duas partitzellas pronominales
    ndepro sas cosas
    nchepro sos logos
    Pro nàrrere:
    A nde cheres de binu?
    A ti nch'andas, nara?

    Bae·ti·nche
    Dae·mi·lu/Dae·mi·ddu
    Cando sos pronùmenes àtonos e sas partitzellas pronominales sunt proclìticos, est a nàrrere cando andant a in antis de su verbu, s'iscrient che a totu sas àteras paràulas. Cando imbetzes sunt enclìticos, est a nàrrere cando andant a pustis de su verbu, si iscrient che a una paràula sola ma partzidos dae unu puntigheddu.
  2. Possessivos

    Sos pronùmenes possessivos inditant apartenèntzia o possessu e si usant in parte de su sustantivu.
    Singulare Plurale
    meu/miu; mea/miameos/mios; meas/mias
    tuo/tuatuos/tuas
    suo/suasuos/suas
    nostru/nostranostros/nostras
    bostru/bostrabostros/bostras
    issoroissoro
  3. Dimustrativos

    Sos pronùmene dimustrativos inditant sa positzione de persones o cosas.
    Singulare Plurale
    custu/acustos/custas
    cussu/acussu/cussa
    cuddu/acuddu/cudda
    Custu: a curtzu de chie faeddat e a largu de chie ascurtat
    Cussu: a largu de chie faeddat e a curtzu de chie ascurtat
    Cuddu: a largu de chie ascurtat e a largu de chie faeddat
  4. Relativos

    Su relativu serbit a collegare intre issas duas frases.
    In sardu b'at una forma ebbia, chi est chi.

    Pro nàrrere:
    Su cadderi chi mi nch'at batidu su caddu mi nch'at batidu puru sa sedda.
    Su pitzocu chi apo saludadu est fradile meu.
    Su libru chi mi so ispiradu est S'ùrtima pàgina
    Sa pitzoca chi bi so essidu eris est de Terranoa.
    Su mere chi mi nche so fuidu non mi pagaiat sos istraordinàrios.
    S'amiga chi prus mi fido est de Orane.
  5. Interrogativu

    Sos pronùmenes interrogativos si usant pro pregontare. Sunt:
    chie
    ite
    cale
    cantu
    Pro nàrrere:
    Chie est essidu?
    Ite cheres?
    Cale est?
    Cantu costat?
  6. Indefinidu

    Si usant pro inditare a calicunu o carchi cosa in manera indeterminada.
    Unu, ognunu, nemos, calicunu, àtere, chie si siat, cale si siat, totu, nudda.