Limba e Logos de Sardigna
Logos > Mundu
Su mundu
Moende dae Gibilterra finas a su mare de Levante, su Mediterràneu (mare de mesu) est longu pagu prus o mancu 3.700 de chilòmetros (est-ovest) e de sos chi si narant mares internos est su prus mannu in sa Terra. Sas terras mediterràneas sunt partzidas gasi: in su nord sa penìsula ibèrica (Ispagna, Portogallu, Andorra e Gibilterra), sa Frantza e Mònacu, sa penìsula italiana (Itàlia e Santu Marinu), e cussa balcànica (Croàtzia, Islovènia, Sèrbia, Bòsnia-Erzegòvina, Montenegru, Kòssovo, Albania, Matzedònia, Grètzia, Turchia europea); in su sud Marrocu, Algeria, Tunisia, Lìbia e Egitu; in su Levante Turchia, Sìria, Lìbanu, Israele, Territòrios palestinesos. In prus tocat de cunsiderare sos istados de Tzipru (sud e nord, custu reconnotu petzi dae sa Turchia) e de Malta.
Cunsiderende petzi su mare, su Mediterràneu est mannu duos milliones e mesu de chilòmetros cuadros e, a banda sos istados nominados, cabet ìsulas meda. In òrdine de mannària sunt de signalare sa Sitzìlia, sa Sardigna, Tzipru, sa Còrsica, Creta e sos artzipèlagos de sas Baleares, de sas ìsulas dàlmatas, sas Tzìclades, sas Sporades e gasi e gasi. In contu de profundidade, s'andat dae sos 5.000 metros bastados dae unu fossu in su mare Iònicu, a sos 4.400 in su mare de Sardigna, a sos 3.371 in su Tirrenu. Si partzit in mares prus minores: su Lìgure, su Tirrenu, su Iòniu, s'Adriàticu e sos mares de Sardigna e de Sitzìlia e su mare Egeu.
Sas terras mediterràneas sunt nòdidas pro su clima de ierru issoro, naradu temperadu, e pro su de istade chi est callente. In ghennàrgiu sas temperaduras mèdias sunt de 6 a 8 grados e in trìulas de 27 grados. De règula sas dies chi proet non sunt meda. Custu clima est sa torrada de sas pressiones atmosfèricas artas chi si ponent in istade che a una barriera contra a sas abbas. Pro more de su clima e mescamente de montes e montigros meda bundantziosos, sas terras a coltivo in su Mediterràneu europeu bastant in pessu su 55 pro chentu. E si àteru ue in Europa si renesset a massajare in su 64 pro chentu de sas terras, in Grètzia su pro chentu non brincat su trinta.
3. Su Mediterràneu
Moende dae Gibilterra finas a su mare de Levante, su Mediterràneu (mare de mesu) est longu pagu prus o mancu 3.700 de chilòmetros (est-ovest) e de sos chi si narant mares internos est su prus mannu in sa Terra. Sas terras mediterràneas sunt partzidas gasi: in su nord sa penìsula ibèrica (Ispagna, Portogallu, Andorra e Gibilterra), sa Frantza e Mònacu, sa penìsula italiana (Itàlia e Santu Marinu), e cussa balcànica (Croàtzia, Islovènia, Sèrbia, Bòsnia-Erzegòvina, Montenegru, Kòssovo, Albania, Matzedònia, Grètzia, Turchia europea); in su sud Marrocu, Algeria, Tunisia, Lìbia e Egitu; in su Levante Turchia, Sìria, Lìbanu, Israele, Territòrios palestinesos. In prus tocat de cunsiderare sos istados de Tzipru (sud e nord, custu reconnotu petzi dae sa Turchia) e de Malta.Cunsiderende petzi su mare, su Mediterràneu est mannu duos milliones e mesu de chilòmetros cuadros e, a banda sos istados nominados, cabet ìsulas meda. In òrdine de mannària sunt de signalare sa Sitzìlia, sa Sardigna, Tzipru, sa Còrsica, Creta e sos artzipèlagos de sas Baleares, de sas ìsulas dàlmatas, sas Tzìclades, sas Sporades e gasi e gasi. In contu de profundidade, s'andat dae sos 5.000 metros bastados dae unu fossu in su mare Iònicu, a sos 4.400 in su mare de Sardigna, a sos 3.371 in su Tirrenu. Si partzit in mares prus minores: su Lìgure, su Tirrenu, su Iòniu, s'Adriàticu e sos mares de Sardigna e de Sitzìlia e su mare Egeu.
Sas terras mediterràneas sunt nòdidas pro su clima de ierru issoro, naradu temperadu, e pro su de istade chi est callente. In ghennàrgiu sas temperaduras mèdias sunt de 6 a 8 grados e in trìulas de 27 grados. De règula sas dies chi proet non sunt meda. Custu clima est sa torrada de sas pressiones atmosfèricas artas chi si ponent in istade che a una barriera contra a sas abbas. Pro more de su clima e mescamente de montes e montigros meda bundantziosos, sas terras a coltivo in su Mediterràneu europeu bastant in pessu su 55 pro chentu. E si àteru ue in Europa si renesset a massajare in su 64 pro chentu de sas terras, in Grètzia su pro chentu non brincat su trinta.