S'artària media de sa Sardigna est de 344 metros subra de su livellu de su mare, mancari su prus de su terrinu (su 68 pro chentu) siat fatu de montigros e arturas de roca. Custu lu depimus finas a su fatu chi pagu artos sunt sos montes isulanos chi, de àteru, cugùgiant belle su 14 pro chentu de su terrinu. Non b'at una cadena e bia e sunt intamen collocados in grustos. Moende dae su nord agatamus sos montes de Gaddura, su Monteferru, su Gennargentu, sos montes de Ogiastra, sos de Sartzidanu, sos de Is Sete Frades e, in fines, sos montes de s'Igresiente e de Cabuderra.
Su grupu montagninu de prus importu est su de Gennargentu (sa ghenna de arghentu o prata, dae su colore de sas rocas). Sa chima prus arta est sa chi sos mannos aiant mutidu “Pedra crapia” e chi petzi una pariga de sèculos a como ant pesadu a su generale e geògrafu Lamarmora. Bastat sos 1.834 metros. Li ponent in fatu, in contu de artària, Bruncu Spina (1.829) metros, Punta Florisa (1.822 metros) e Monte Ispada (1.822 metros issu puru). De su Gennargentu faghent parte finas sos supra montes de Orgòsolo, Orthullè, Baunei, Durgali e Ulìana in ue b'at Corrasi, su monte prus artu de sos supra montes, chi bastat 1.463 metros de artària. Custas arturas carcàreas sunt istadas fresadas in milliones de annos dae rios e trainos chi ant istampadu sos montes e fraigadu disterros (su Golgo in su sartu de Baunei, Su Disterru in su de Orgòsolo e àteros), ingurtidòrgios, pèntumas che a Gorropu, còdulas. Custos rios càrsicos ant in prus formadu grutas, che a Su Boe marinu, e benas che a Su Gologone, bellas meda. A partzire sa Barbàgia e s'Ogiastra si pesat Correboi (1.235 metros), sa sedda brincada dae su caminu prus artu de Sardigna. In su Gennargentu naschet su segundu riu de s'ìsula, su Frumendosa, chi falat a sas alas de Murera, in sa costera otzidentale.
In su nord agatamus su Monte de Limbara, artu 1.359 metros in Punta Sa Berrita, chi est a làcana intre sa Gaddura e su Logudoro. Sas àteras chimas prus artas sunt Punta Balistreri (1.359 metros), Punta Giogantinu (1.333 metros), Monte Niddori (1.231 metros). Su prus de sas rocas de su Limbara sunt de granitos chi su bentu e s'abba ant traballadu boghende·nche figuras prenas de maia.
In su merie de s'ìsula, b'at sos montes de su Sulcis chi paris cun Monte Linas cumponent sos montes de su Sulcis-Iglesiente. Si sunt formados in eras antigas meda e, narant sos geòlogos, est pro custu chi tenent artàrias minores. Moent dae sos 600 metros e, francu pagas de 1.000 metros, bastant in pessu sos 900 metros. Sas chimas cun prus de 1.000 metros sunt Is Caravius (1.116), Monte Tiricu (1.105), Punta Sa Cruxita (1.093), Monte Sa Mirra (1.087), Monte Lattias (1.086), Monte Nieddu (1.040), Monte Maxia (1.017), Sa punta Sa Berrita de Currei, 1.008 metros che a Punta Roca Sternia. Monte Linas puru, su prus de rocas granìticas, non tenet chimas artas, francu Perda de sa Mesa chi bastat sos 1.236, sa prua arta de sa Sardigna meridionale. In prus de custu monte b'at de ammentare Monte Lisone (1.082), Santu Miali (1.062) e Punta Magusu, arta 1.023 metros. Monte Linas est formadu dae duos tretos diferentes: su chi li dat su nòmine a s'artura chi est granìticu e su de Marganai chi est formadu su prus de carcares. Custos tretos sunt aunidos dae sa campeda de Oridda, arta pagu prus o mancu 600 metros. In sos tretos granìticos b'at istrampos (bellu meda su de Sa Spèndula) e codinas. In sos tretos dominados dae su carcare sos rios currende suta de sa terra ant formadu in sos millènnios grutas che a sa de Santu Giuanni chi istampat Monte Aqua. Longa 800 metros, sa gruta est traessada dae unu caminu chi finas a carchi annu a como si podiat fàghere in màchina. Paris cun sa gruta de su Boe Marinu (Durgali), Is Zuddas (Santadi), Su Màrmuri (Ulàssai), Su Mannau (Frùmini), Netuno (S'Alighera), custa est de sas grutas sardas una de sas prus importantes. Semper in contu de grutas, est de ammentare puru Ispinigoli, in sa comuna de Durgali, chi istràngiat s'istalatita prus arta de Europa, 38 metros. Torrende a sas arturas, a s'àtera ala, in sa parte orientale de s'ìsula, si pesat su grupu de montes de Is sete frades cun tres chimas de belle milli metros. Monte Genis est artu 979 metros, Serpeddì 1.067 e Punta Ceraxa 1.016. Che a totu sos montes sardos, custos puru parent a los bìere mannos mannos. Su fatu istat chi sunt su prus isulados e non tenent a curtzu elementos pro los paragonare. Càpitat a chie colat in s'oru de montigros de bator o chimbighentos metros de los cunsiderare meda prus artos pròpiu pro custa falta de possibilidade de los paragonare.
Un'àtera altura de importu est Montarbu, unu massitzu chi s'agatat in s'ala orientale de sa Sardigna. Fatu de carcare, sa chima est una grista de belle 13 chilòmetros e arta in media prus de milli metros. Sas duas chimas prus artas sunt Punta Turuddò e Punta Catirina, ambas de 1.127 metros e s'una cara a s'àtera. Sas àteras puru, Punta Ferulàrgiu, Su Mutrucone, Punta Gurtùrgios e Punta Cupeti brincant sos milli metros.
In prus de custos montes, b'at de mentovare su Monte de Orosei e Garteddi, sos de Sa Costera, su Monteferru e Monte Arci, s'artura chi pro millènnios at dadu a sos sardos sa pedra cròbina, connota puru comente ossidiana.
Comente fiant sos buscos e sas forestas de sos montes sardos in s'antigòriu non s'ischit, finas si cantos de ghinìberu agatados in nuraghes ponent a pensare chi cussu fundu fiat presente bator mìgia annos como puru. Nen sos iscritos cartaginesos nen cussos romanos faeddant de sas matas e de su litu in sa Sardigna de sos tempos, si non chi in s'ìsula pigaiant trigu pro sa gente issoro. Comente in totu ue in su mundu, a manu a manu chi sos òmines teniant bisòngiu de terra pro sa massaria apant segadu sos buscos. Ma essende sa Sardigna una terra rica meda de minerales e essende chi pro sas minas bi cheriat linna meda, si podet dare chi sos montes puru siant istados ispogiados de àrbores. Mancari gasi, pro bìere disacatos mannos tocat de cròmpere a s'Otighentos, cando su Regnu de Itàlia aiat dadu ampramanu a aprofitadores de totu Europa pro segare forestas in Sardigna chi, su prus, s'agataiant in sos montes.
Mancari gasi, sas arturas de Sardigna sighint a istrangiare forestas mannas e de importu: prus de su 50 pro chentu de s'ìsulas est cugugiadu de buscos, padentes e forestas, prus de su chi càpitat in sa penìsula in ue su pro chentu est de belle su 35. De sas forestas de prus importu cherent mentovadas sa de Montarbu de Seui, Montes de Orgòsolo, Marganai in Monte Linas, s'eligàrgiu primàriu de Supra-monte de Orgòsolo, Monte Pisanu de Bono, Uazo de Tonara, Sos Litos-Sas Tumbas de Alae, Is Cannoneris de Pula e Domus de Maria.
Su tretu de sa Sardigna cugugiadu dae padentes, buscos e forestas s'acùrtziat a sos 400 mìgia de ètaros chi sunt prus de su 16 pro chentu de sa superfìtzie de s'ìsula e de sas àtera ìsulas a inghìriu. Sos tempos colados, in antis chi carbonajos e sos segantinos istràngios nd'aerent segadu mìgias e mìgias, sos ètaros fiant meda de prus. Ma in custos ùrtimos tempos, a su chi paret sa superfìtzie cugugiada dae sa silva est creschende.
Sos eligàrgios sunt sos buscos e sas forestas prus ispartos in Sardigna paris cun sas matas de chercu e de suèrgiu, in suta de sos milli metros de artària. In tretos fritos e sicos in istade, sos eligàrgios istràngiant àteras àrbores che a una casta de laru (Viburnum tinus), s'aladerru, s'ispina sorighina (connota finas comente piscialetu). In terrinos carcàreos creschet sa chessa de monte o chessa ruja e a bias s'agatat su suèrgiu.
In arturas prus minores, cun su clima callente e sicu, sa silva punnat a èssere dominada dae sa mela de lidone, dae su castanàrgiu, dae castas de aladerru e dae ghinìberu ruju, ogiastru, chessa, murta e dae unu chercu ispinosu.
Prus in artu, in ue b'at prus fritu, est su castàngiu a la bìnchere. Inoghe si podent finas agatare àrbores chi nos benint dae eras indedda meda, dae milliones de annos a como, che a s'eni e su golostri. A curtzu a sas chimas prus artas de Limbara, Gennargentu, Corrasi, Monte Linas, Montiferru e Sepeddì, in tretos dominados dae una tupa bassa, b'at finas arboreddos che a su ghinìberu minore, s'armidda e àteros chi sunt cunsiderados endemismos.
In sos tretos de sas costeras de mare, su litu leat una nodìdia sua ca in prus de matas giai cunsideradas che a s'aladerru, cabet finas su ghinìberu naradu fenìtziu (chi bogat melighedda pretziada meda in coghina), sa carruba, sa parma sarda (chi non cheret posta a pare cun sa parma vera) e s'armidda de mare.